Lớp kỹ năng xã hội Online với chủ đề: Nhận biết và kiểm soát trì hoãn

Ngày 9-12-2025

Trì hoãn là gì?

Đầu tiên, các bạn đã cùng nhau đưa ra một định nghĩa rõ ràng: Trì hoãn là hành vi cố ý hoặc vô thức dời lại những công việc quan trọng cần hoàn thành, dù biết rõ điều đó có thể gây ra những hậu quả không mong muốn.
Trong phần chia sẻ, học viên đã mang đến nhiều góc nhìn thú vị về thói quen này:

- Một học viên ban đầu cho rằng mình không hề trì hoãn việc nhà, chỉ đơn giản là "để đó lát làm thôi".
- Học viên khác lại kể một câu chuyện vui: đôi khi mình và bạn cùng phòng mải mê với trò chơi điện tử nên cứ "để đó tính sau" với mọi công việc khác.
- Một học viên nữa chia sẻ rằng mình thường trì hoãn khi gặp những việc khó bắt đầu, như làm bài thuyết trình hoặc viết báo cáo. Trong lúc định làm, bạn lại vô thức cầm điện thoại lên xem vài video cho đỡ căng thẳng, rồi cuối cùng quên luôn việc cần làm.


Qua những câu chuyện thực tế và cả những lời “ngụy biện” rất chân thật, các em đã cùng nhau nhận ra một điều quan trọng: Trì hoãn không chỉ giới hạn trong học tập, mà còn len lỏi vào mọi hoạt động hằng ngày.

Trì hoãn có phải là lười không?
Đây là một câu hỏi gây nhiều thảo luận sôi nổi trong lớp. Dựa trên nhận xét của một học viên, lớp đã đi đến kết luận rằng Trì hoãn và Lười biếng là hai khái niệm “tương đồng nhưng không phải là một”.
Các em đã đưa ra sự phân biệt gãy gọn sau:

- Trì hoãn: Chúng ta vẫn bận rộn làm những việc khác (như dọn dẹp, lướt mạng), nhưng đó chỉ là hành vi né tránh nhiệm vụ quan trọng cần làm. Bản chất của trì hoãn là một phản ứng cảm xúc, né tránh sự căng thẳng, áp lực.
- Lười biếng: Là không hành động, không có động lực và sự sẵn lòng để làm bất cứ việc gì.
 
Sự phân biệt rõ ràng này mang lại một góc nhìn tích cực: Nó giúp các em hiểu đúng bản chất vấn đề, từ đó giảm bớt sự tự trách bản thân quá mức và tập trung vào tìm kiếm chiến lược giải quyết nguyên nhân cốt lõi.
 
Khi nào các bạn dễ trì hoãn nhất?
Nhiều bạn đã chia sẻ thẳng thắn từ chính trải nghiệm cá nhân, giúp cả lớp nhận diện những thời điểm trì hoãn thường xuất hiện:
 
- Một em học viên cho biết mình dễ trì hoãn công việc nhóm vì tâm lý chờ đợi bạn khác làm trước, hoặc cảm thấy thiếu tự tin nên ngại chủ động hỏi bài.
- Học viên khác lại hay né tránh những việc cần đầu tư nhiều năng lượng như viết báo cáo chuyên sâu, chuẩn bị bài thuyết trình, hoặc khi trót bị cuốn vào mạng xã hội mà quên mất nhiệm vụ chính.
 
Những ví dụ này giúp cả lớp nhận ra rằng trì hoãn thường xuất hiện khi chúng ta phải đối diện những công việc đòi hỏi nỗ lực, sự chủ động hoặc cảm giác không thoải mái.
 
Nguyên nhân của trì hoãn
Khi phân tích sâu hơn, các bạn đã cùng nhau "giải mã" những lý do quen thuộc, và chúng ta có thể chia chúng thành hai nhóm chính:
 
Nhóm nguyên nhân bên trong - Đây là những yếu tố liên quan đến tâm lý, cảm xúc, kỹ năng tổ chức và thói quen cá nhân:
 
- Sợ hãi và né tránh: Sợ thất bại, sợ làm không đủ tốt (chủ nghĩa cầu toàn).
- Quản lý kém: Thiếu kế hoạch rõ ràng, không biết phải bắt đầu từ đâu.
- Cảm xúc né tránh: Tìm kiếm cảm giác dễ chịu tức thì từ những hoạt động quen thuộc (như xem phim cũ) để né tránh sự khó chịu của nhiệm vụ chính.
- Thói quen: Trì hoãn đã hình thành lâu ngày, trở thành một phản xạ tâm lý khó thay đổi.
 
Nhóm nguyên nhân bên ngoài - Đây là những yếu tố đến từ môi trường xung quanh, gây cản trở sự tập trung:

- Phân tâm kỹ thuật số: Bị cuốn hút và làm xao nhãng bởi các ứng dụng (TikTok, Instagram, tin nhắn) và các yếu tố ngoại cảnh khác.
- Môi trường làm việc không lý tưởng: Không gian học tập ồn ào, bừa bộn, hoặc thiếu ánh sáng/dụng cụ cần thiết.
- Nhiệm vụ được giao không rõ ràng: Đề bài quá mơ hồ, thiếu hướng dẫn cụ thể hoặc không có thời hạn (deadline) rõ ràng từ bên ngoài.
 
Việc gọi tên được những nguyên nhân sâu xa này là bước đột phá đầu tiên. Nó giúp các em hiểu rằng: Trì hoãn không phải là dấu hiệu của sự “kém cỏi”, mà chỉ đơn giản là do chúng ta chưa được trang bị chiến lược hoặc kỹ năng quản lý cảm xúc phù hợp.
 
Các chiến lược giúp kiểm soát trì hoãn
Sau khi cùng nhau giải mã những nguyên nhân gây trì hoãn, lớp học đã chuyển sang phần quan trọng nhất - trang bị Bộ công cụ kiểm soát trì hoãn bằng những chiến lược thực tế, có thể áp dụng ngay lập tức.

- Chia nhỏ nhiệm vụ để dễ bắt đầu - nguyên tắc “bước nhỏ”: Nhiều bạn nhận ra mình trì hoãn vì công việc “nghe thì lớn, nhìn thì nản”. Khi được hướng dẫn chia nhỏ nhiệm vụ thành từng bước siêu nhỏ (viết phần mở bài trước, làm 3 câu trắc nghiệm, soạn 1 slide đầu tiên), các em đã thấy việc bắt đầu trở nên nhẹ nhàng và khả thi hơn hẳn.
 
- Đặt thời gian cụ thể thay vì nói chung chung: Lớp thống nhất rằng câu “lát nữa làm” rất dễ dẫn tới sự trì hoãn vô tận. Vì vậy, các bạn tập dùng cách đặt mốc thời gian rõ ràng hơn như: “15:00 – 15:20 làm dàn ý”, sau đó nghỉ 5 phút. Một học viên chia sẻ: “Đặt mốc cụ thể giúp em bớt nghĩ lung tung và biết rõ mình cần làm gì.”

- Kỹ thuật Pomodoro: Các bạn được giới thiệu mô hình làm việc 25 phút tập trung – nghỉ 5 phút để tránh quá tải. Nhờ Pomodoro, học viên chia sẻ họ không còn cảm giác phải ngồi hàng giờ liền, giúp đỡ sợ công việc và dễ dàng “bắt đầu cho dễ” hơn.

- Đặt phần thưởng nhỏ: Lớp đồng ý rằng có thưởng thì vui hơn! Bằng cách đặt phần thưởng nhỏ (Ví dụ: làm xong 1 phần bài thì được xem YouTube 10 phút), các bạn có thể duy trì động lực tốt hơn và giảm đi cảm giác ép buộc.

- Nhận diện cảm xúc khi trì hoãn: Một bạn chia sẻ: “Nhiều khi con trì hoãn vì thấy lo lo hoặc sợ làm không xong.” Để giải quyết vấn đề tâm lý này, các em được hướng dẫn tự hỏi mình vài câu trước khi bắt đầu: “Mình đang tránh điều gì?”, “Việc này khó ở đâu?”, “Có cách nào làm dễ dàng hơn không?”,... Cách đặt câu hỏi này giúp các bạn nhìn rõ nguyên nhân cảm xúc và chọn hướng giải quyết phù hợp.

-Tạo môi trường làm việc ít xao nhãng: Các bạn chủ động cùng nhau đề xuất các hành động thực tế: tắt thông báo điện thoại, úp màn hình xuống, dọn dẹp gọn gàng góc học tập, hoặc ngồi xa các thiết bị giải trí. Đây là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả tức thì: “Chỉ cần để điện thoại xa ra chút là em có thể tập trung hơn hẳn.”
 
Tổng kết
Khép lại chuyên đề quan trọng này, thông qua chuỗi hoạt động thảo luận chuyên sâu, chia sẻ kinh nghiệm và phân tích tình huống thực tế, lớp học mong rằng mỗi học viên đã trang bị được những nền tảng vững chắc để phát triển bản thân:
 
- Nhận diện sớm: Biết được các dấu hiệu và "bẫy" trì hoãn từ những khoảnh khắc đầu tiên.
- Hiểu rõ gốc rễ: Phân tích được nguyên nhân sâu xa đằng sau hành vi của mình (tâm lý hay môi trường).
- Chiến lược hành động: Biết lựa chọn phương pháp phù hợp để quản lý thời gian và năng lượng hiệu quả.
- Thực hành nguyên tắc "bước nhỏ": Tập thói quen bắt đầu từng bước để vượt qua cảm giác ngại, nản và trì hoãn.
 
Nhận biết và kiểm soát sự trì hoãn không chỉ dừng lại ở mục tiêu cải thiện điểm số hay hoàn thành bài tập đúng hạn. Đó là bước đệm quan trọng để các em học cách làm chủ chính mình. Mỗi lần vượt qua được sự chần chừ, các em đang bồi đắp thêm sự tự tin, rèn luyện tính chủ động và sẵn sàng kiến tạo những thay đổi tích cực, bền vững mỗi ngày trong cuộc sống.

Tác giả: Nguyễn Hà Minh; Vũ Văn Thuấn
 

Tin liên quan

  • Gen Z – Thế hệ công nghệ số và những thách thức cần được quan tâm

    16-5-2025
    "Gen Z" trưởng thành trong môi trường công nghệ phát triển vượt bậc, linh hoạt trong tiếp nhận thông tin và thể hiện cá tính qua mạng xã hội. Tuy nhiên, sự phụ thuộc quá mức vào công nghệ số cũng khiến họ mặc phải những vấn đề về sức khỏe tâm thần. Vì vậy, dưới góc nhìn của Chuyên gia Tâm lý sự quan tâm từ gia đình, nhà trường và xã hội là một yếu tố quan trọng.

  • Trêu trọc học đường - Mặt trái của sự vui vẻ?

    1-3-2025
    Trêu chọc trường học đường là một hiện tượng phổ biến và dường như không thể tránh khỏi. Nhiều người xem đó là một phần tự nhiên, tinh nghịch của tuổi học trò, thậm chí là một cách thể hiện sự thân thiết giữa bạn bè. Tuy nhiên, liệu trêu chọc có thực sự vui vẻ hay nó tiềm ẩn những tác động tiêu cực đến tâm lý lứa tuổi học sinh?

Tin đã đăng